Taariikhdan, dadka jooga dunida daafaheeda ayaa Sanadka Cusub ku soo dhoweeya baaruud ay tuuraan, durbaanno, laabta oo ay is geliyaan iyo casuumaadyo ay isku sameeyaan.
Balse kahor inta aadan bilaabin dabaaldegga, weligaa ma is weydiisay sababta 1-da January ay u noqotay maalinta billowga sanadka?
Tan ayaa loo aaneynayaa dabaaldegyadii Roomaaniyiinta iyo calendar-ka ee uu Boqor Julius Caesar hirgeliyay 2,000 oo sano kahor. Hagaag, waxaa sidoo kale loo nisbeeyaa baadariga lagu magacaabo Gregory XIII.
Roomaaniyiintii hore, January muhiim ayay u ahayd sababtoo ah waxay ahayd bisha ay u qoondeeyeen sanamkii Janus (sidaas darteed waa Ianuarius, oo afka Latin-ka la micno ah January.
Marka la eego sheekooyinka Roomanaiyiinta, Janus wuxuu ahaa sanam labo weji leh, oo billow iyo dhammaad leh. “Waxaa la sheegaa inuu ahaa weji hore iyo gadaalba leh,” ayay tiri Diana Spencer, oo bare sare ka ah Jaamacadda Birmingham, ee England.
“Marka haddii uu jiro waqti sanadka ka mid ah oo la go’aansanayo ‘tani waa waqtiga la bilaabi lahaa.’ Waa sidaas.Waxay sidoo kale ku soo beegmeysaa waqtiga Yurub marka maalmuhu ay bilaabaan inay dheeraadaan.”Marka la eego Rome, micno weyn ayay u leedahay, sababtoo ah waa kaddib maalmaha gaaban ee adag, marka ay dunidu mugdi tahay, waa qabow mana jiro tacab baxa,” aya tiri Professor Spencer.
“Waa sida waqti kala guur ah.”Iyadoo Roomaaniyiintu ay sii xoogeysteen,waxay bilaabeen inay baahiyaan calender-kooda guud ahaan intii ay boqortooyadoodu jirtay.
Balse qarniyadii dhexe, ayaa la qaatay go’aan adag oo bisha Jannaayo 1-deeda la siiyay tixgalin taas oo loo cuskaday taariikh la xiriirta waqtiyadii jaahiligii. Wadamo badan oo ay diinta Kiristaanka ka hirgashay ayaarabey in sanadka cusub la xuso 25-ka Maarso, taasoo saldhig looga dhigayay markaa arrimo diin la xiriira.
Maanta, dalalka intooda badan waxay raacaan jadwalka Gregorian, waana sababta aan u aragno dabaaldagyada adduunku u sameeyo 1-da Janaayo ee sannad kasta.
